Magonjwa Yanayohusishwa na Afya duni ya Kinywa na Meno

Afya mbaya ya kinywa haiathiri tu kinywa chako; pia inaweza kuwa na madhara makubwa kwa afya yako kwa ujumla, na kuchangia magonjwa mbalimbali ya mwili. Hapa kuna baadhi ya magonjwa ya kimfumo ambayo yamehusishwa na afya mbaya ya kinywa na meno:

1:Magonjwa ya moyo na mishipa ya damu: Utafiti umeonyesha uhusiano mkubwa kati ya ugonjwa wa fizi na ugonjwa wa moyo. Bakteria kutoka kwa maambukizi ya ufizi wanaweza kuingia kwenye damu kuongeza hatari ya mashambulizi ya moyo na viharusi (stroke).

Uhusiano kati ya Ugonjwa wa Kinywa na Ugonjwa wa MoyoTafiti zimetoa mwanga juu ya uhusiano kati ya magonjwa ya kinywa na ugonjwa wa moyo. Imegundulika kuwa watu walio na ugonjwa wa fizi kwa kitaalamu unaitwa ( periodontal disease) wako katika hatari kubwa ya kupata ugonjwa wa moyo ikilinganishwa na wale walio na fizi zenye afya.
Ugonjwa wa Periodontal, ni aina kali ya ugonjwa wa fizi, unahusisha kuvimba na maambukizi ya ufizi na unaweza kusababisha kupoteza jino ikiwa haujatibiwa. Bakteria wanaohusika na ugonjwa wa periodontal wanaweza kuingia kwenye damu, na kusababisha kuvimba na uwezekano wa kuchangia maendeleo ya matatizo ya moyo na mishipa.
Uhusiano wa jinsi mwili unavyopambana na vichochezi vya magonjwa Kuvimba kwa tissu za mwili(kinywa) si kitu cha kawaida Iła ni ishra ya kawaida kati ya magonjwa ya kinywa na moyo pale mwili unapojaribu kupambana na baketria . Bakteria zile zile zinazosababisha maambukizo ya kinywa zinaweza kusababisha mwitikio wa uchochezi katika mwili,ambao kuathiri mishipa ya damu na kuongeza hatari ya magonjwa kama vile atherosclerosis.
Jambo lingine linalopaswa kuangaliwa pia ni kuwa sababu hatarishi , kama vile lishe duni, uvutaji sigara, na kushindwa kudhibiti ugonjwa wa kisukari, huchangia magonjwa ya kinywa na meno. Kupuuza usafi wa mdomo kunaweza kuzidisha mambo haya hatarishi, na kuongeza uwezekano wa kukuza matatizo ya moyo

2:Kisukari:ugonjwa wa kisukari hudhoofisha uwezo wa mwili wa kupambana na maambukizi, na kufanya matatizo ya afya ya kinywa kuwa makubwa zaidi.

3:Maambukizi ya mfumo wa kupumua:Bakteria waliopo kwenye kinywa wanaweza kuingia kwenye mapafu, na kusababisha maambukizi ya kupumua kama vile nimonia, hasa kwa watu walio na kinga dhaifu.

Magonjwa ya kinywa yanaweza kuchangia maambukizo ya mfumo wa kupumua kupitia mchakato unaojulikana kama aspiration . Kupumua hutokea wakati bakteria ya mdomo inapoingia ndani ya mapafu bila kutarajia, na kusababisha maambukizi. Hivi ndivyo magonjwa ya kwenye kinywa yanaweza kuongeza hatari ya maambukizo ya kupumua:


Usambaaji wa Bakteria: Katika kinywa, kuna jamii mbalimbali za bakteria, ikiwa ni pamoja na aina zisizo na madhara na zilizo na madhara. Hali kama vile ugonjwa wa fizi (periodontitis) inaweza kusababisha kuongezeka kwa bakteria hatari. Usafi wa kinywa unapopuuzwa, plaque na mkusanyiko wa tartar hutoa mazingira mazuri kwa bakteria hawa kustawi.


Wakati wa shughuli kama vile kula, kunywa, au hata kuzungumza, matone madogo ya mate yenye bakteria ya mdomo yanaweza kutolewa hewani. Ikiwa matone haya yanaingizwa ndani ya njia ya upumuaji, haswa kwenye mapafu, bakteria wanaweza kuanzisha maambukizi.


Mwitikio wa Kinga ulioathiriwa(kudhoofu/ compromised immune response): Watu walio na afya duni ya kinywa wana uwezekano mkubwa wa kuwa na mfumo dhaifu wa kinga. Kuvimba kwa muda mrefu katika ufizi kutokana na ugonjwa wa fizi kunaweza kuleta mwitikio wa mwili kupambana dhidi ya vichochezi vya magonjwa, ambayo huharibu zaidi uwezo wa mwili wa kupambana na maambukizi, ikiwa ni pamoja na kupumua.


Kuongezeka kwa hali Kuathiriwa kirahisi: Maambukizi ya kupumua, kama vile nimonia, bronchitis, au sinusitis, mara nyingi husababishwa na bakteria, virusi, au fangasi. Wakati bakteria mdomoni wanaweza kuzidisha maambukizo yaliyopo au kuunda ugonjwa mpya, haswa kwa watu ambao tayari wako hatarini kwa sababu ya umri, hali ya kiafya, au mfumo dhaifu wa kinga.


Sababu Hatarishi: Hali fulani za afya ya kinywa, kama vile ugonjwa wa fizi (periodontal disease ) kinywa kikavu (xerostomia), tabia duni za usafi wa kinywa, kuvuta sigara, na hali zinazohatarisha uzalishaji wa mate zinaweza kuongeza hatari hii zaidi kwenye afya ya kinywa na meno.

Nini kinfanyike kuboresha afya ya kinywa na meno: Kudumisha mazoea mazuri ya usafi wa kinywa, ikiwa ni pamoja na kupiga mswaki mara kwa mara, kusafisha kati ya jino na jino kutumia kamba maalumu zinazofahamika kama Dental floss, na ukaguzi wa meno, ni muhimu ili kupunguza mzigo wa bakteria mdomoni na kuzuia magonjwa ya kinywa. Kunywa maji ya kutosha na kushughulikia hali kama vile kinywa kavu pia inaweza kusaidia kupunguza hatari ya kuondoa au kupunguza bakteria mdomoni.

4:Afya ya akili:(kumbukumbu)Baadhi ya tafiti zinaonyesha uhusiano unaowezekana kati ya ugonjwa wa fizi na kupungua kwa utambuzi, pamoja na ugonjwa wa Alzheimer’s. Kuvimba kwa muda mrefu katika kinywa kunaweza kuchangia kuvimba kwa ubongo, kuharakisha uharibifu wa utambuzi.

Uhusiano kati ya magonjwa ya kinywa na shida ya akili ni mada ya utafiti unaoendelea, lakini nadharia kadhaa zinaonyesha jinsi maswala ya afya ya kinywa yanaweza kuchangia ukuaji au kuzidisha kwa shida ya akili:


Njia za Kuvimba: Magonjwa ya kinywa kama vile periodontitis (ugonjwa wa fizi) yana sifa ya kuvimba kwa muda mrefu kwenye ufizi. Kuvimba huku kunaweza kusababisha mwitikio wa uchochezi wa kimfumo(Immune response), na kusababisha kuongezeka kwa kemikali za uchochezi ambazo usambaa katika mwili wote, pamoja na ubongo . Kuvimba kwa muda mrefu kumehusishwa kama sababu ya hatari ya shida ya akili na kupungua kwa utambuzi.


Kuenea kwa Bakteria: Bakteria za kinywa zinazohusishwa na ugonjwa wa fizi zinaweza kuingia kwenye damu na kusafiri hadi sehemu nyingine za mwili, ikiwa ni pamoja na ubongo. Mara tu kwenye ubongo, bakteria hizi zinaweza kusababisha mwitikio wa kinga, na kusababisha kuvimba na uharibifu wa neuronal, ambayo ni alama za hali kama ugonjwa wa Alzheimer.


Athari ya Neurologia (Neurological Impact): Utafiti fulani unapendekeza kwamba bakteria ya mdomo na bidhaa (by products)zao zinaweza kuathiri moja kwa moja utendaji wa ubongo. Kwa mfano, aina fulani za bakteria ya mdomo huzalisha sumu ambayo inaweza kuingilia kati na kutoa mwitikio kwenye neurons na kuchangia uharibifu wa neurons.


Athari za Kiafya za mfumo wa mwili: Afya duni ya kinywa mara nyingi huhusishwa na hali zingine za kiafya za kimfumo, kama vile ugonjwa wa kisukari na ugonjwa wa moyo na mishipa, ambayo yenyewe ni sababu za hatari ya shida ya akili. Kwa kuangalia haya maswala haya ya kimsingi ya kiafya, magonjwa ya kinywa yanaweza kuongeza kwa njia isiyo ya moja kwa moja hatari ya kupata shida ya akili.

5:Rheumatoid Arthritis:(magonjwa ya maungio)Utafiti unaonyesha kuwa bakteria wanaohusika na ugonjwa wa fizi wanaweza kusababisha mfumo wa kinga kushambulia viungo, na hivyo kuzidisha dalili za arthritis ya rheumatoid.

Uhusiano kati ya afya ya kinywa na ugonjwa wa udhaifu wa mifupa (RA) ni mgumu na haueleweki kikamilifu, lakini mbinu kadhaa zimependekezwa kueleza jinsi afya ya kinywa inaweza kuchangia katika ukuzaji au kuzidisha kwa RA:


Ugonjwa wa Periodontal na Kuvimba: Ugonjwa wa Periodontal, hali ya muda mrefu ya uchochezi inayoathiri ufizi na tisu zinazoshikiria meno, ambalo imehusishwa na RA. Mwitikio wa Kinga mwili kwa uchochezi unaosababishwa na ugonjwa wa fizi periodontitis linaweza kuchochea pia kuvimba kwa viungo ni tabia ya RA.


Kuenea kwa Bakteria: Bakteria wa mdomo wanaohusishwa na ugonjwa wa periodontal wanaweza kuingia kwenye damu na kusafiri hadi sehemu nyingine za mwili, ikiwa ni pamoja na viungo. Katika watu wanaoshambuliwa, bakteria hizi zinaweza kusababisha mwitikio wa kingamwili, na kusababisha utengenezaji wa kingamwili ambazo hushambulia sio bakteria ya mdomo tu, bali pia tishu za viungo zenye afya, na hivyo kuchangia ukuaji wa RA.








Kufanana kwa sababu za vinasabab na mazingira: Hali zote mbili za afya ya kinywa  na meno na RA zina sababu hatarishi za vinasaba na kimazingira zinazofanana. Mielekeo inayochochewa na vinasaba na mambo ya kimazingira kama vile kuvuta sigara, mfadhaiko, na tabia fulani za lishe zinaweza kuchangia ukuaji wa ugonjwa wa periodontal na RA. Sababu hatarishi zinazozoingiliana huchochea kuongeza tatizo.


Upungufu wa Kinga ya mwili: Uharibifu wa mfumo wa kinga ni sifa kuu ya RA. Kuvimba kwa muda mrefu katika Fiji za mdomo unaosababishwa na ugonjwa wa periodontal kunaweza kuharibu mwitikio wa kinga kwa utaratibu sahihi, na kuleta uwezekano wa kuzidisha michakato ya autoimmune (kinga ya mail kujishambulia) inayohusika na RA. Seli za kinga zilizoamlishwa kwa kukabiliana na bakteria ya mdomo zinaweza kuguswa na tishu za viungo, na kusababisha kuvimba na muleta uharibifu wa tishu  na hii ni tabia ya RA.

6:Matatizo ya Ujauzito:Wanawake wajawazito walio na ugonjwa wa fizi wanaweza kuwa katika hatari kubwa ya mtoto kuzaliwa kabla ya wakati, kuzaliwa kwa uzito mdogo, na preeclampsia. Mabadiliko ya homoni wakati wa ujauzito yanaweza kufanya ufizi kuathiriwa zaidi na kuvimba na kuambukizwa.

7:Ugonjwa wa figo:Ugonjwa sugu wa figo umehusishwa na afya mbaya ya kinywa, labda kutokana na kuvimba kwa utaratibu unaosababishwa na ugonjwa wa fizi usiotibiwa.

8:Ugonjwa wa udhaifu wa mifupa (Osteoporosis:)Ugonjwa wa osteoporosis na ugonjwa wa periodontal unahusisha kupoteza mfupa. Baadhi ya tafiti zinaonyesha kwamba kutibu ugonjwa wa fizi kunaweza kusaidia kuzuia upotevu wa mfupa kwenye taya na uwezekano wa kupunguza hatari ya fractures zinazohusiana na osteoporosis.

9:Saratani:Ingawa utafiti zaidi unahitajika, tafiti zingine zimegundua uhusiano kati ya ugonjwa wa fizi na saratani anuwai, pamoja na saratani ya kongosho, saratani ya mdomo na saratani ya umio.

10:Matatizo ya Mwili kushambulia Kinga yaka (Autoimmune:)Kuvimba kwa fizi sugu kunaweza kuchangia ukuzaji au kuzidisha kwa magonjwa ya kinga ya mwili kama vile lupus, sclerosis nyingi na ugonjwa wa Crohn.

Kudumisha usafi mzuri wa kinywa, ikiwa ni pamoja na kupiga mswaki mara kwa mara, kusafisha kati ya meno kwa kutumia kamba maalumu zinazoitwa dental floss, na ukaguzi wa meno, ni muhimu sio tu kuzuia magonjwa ya kinywa lakini pia kupunguza hatari ya matatizo haya ya afya ya utaratibu. Zaidi ya hayo, kushughulikia mambo ya hatari kama vile kuvuta sigara, lishe duni, na mafadhaiko kunaweza kusaidia zaidi afya na ustawi wa jumla.